De blauwe lotus

Voor veel lezers is De blauwe Lotus het meest aangrijpende Kuifje-album. In het uitgestrekte China, het dichtstbevolkte land ter wereld, is Kuifje immers moederziel alleen. Maar die eenzaamheid is nog het minst erge dat hem overkomt. Aanslagen, verraad, verklikking, samenzwering, waanzin en natuurrampen volgen elkaar op om hem ervan te verhinderen zijn nobele missie tot een goed einde te brengen. Grootsheid komt pas naar boven wanneer een einde komt aan verval.

De draak op de albumcover is begiftigd met angstaanjagende krachten. Net zoals gotische waterspuwers houdt hij kwade geesten bij Kuifje uit de buurt en beschermt hij onze held.

Op de cover van A-Z magazine zien we actrice Anna May Wong, die in de film Shanghai Express het personage Hui Fei vertolkt. De jonge vrouw poseert voor een rode draak tegen een zwarte achtergrond. Deze foto diende ongetwijfeld als inspiratie voor de cover van het album, zowel voor de originele versie uit 1936 als voor de latere heruitgaves.

Vanaf december 1946 werd de cover voor de albums in de kleurenversie aangepast en zien we een zwarte draak tegen een rode achtergrond, de kleur die samenhangt met mysteries.

In de film Shanghai Express van Von Sternberg, met Marlene Dietrich als Shanghai Lily, vermeldt een mysterieus telegram een blauwe lotus.

Blauw wordt als de meest onstoffelijke van alle kleuren beschouwd en symboliseert de weg naar het oneindige. De film werd in 1933 in Europa uitgebracht.

In het vorige album, De sigaren van de farao, verstoort Kuifje per ongeluk de opname van een cruciale scène van de kaskraker Arabische Haat.

De titel roept het idee van wraakgevoelens op, een terugkerend thema in films zoals The Sheik uit 1922 en The Son of the Sheik uit 1926, waarin acteur Rudolf Valentino (1895-1926) definitief zijn ster aan het Hollywoodfirmament verovert. Kuifje is een bioscoop binnengevlucht en ziet er de vertoning van de film The Sheik Hate, geproduceerd door Cosmos Pictures en geregisseerd door Rastapopoulos.

Hergé was vastbesloten om zijn verhalen met een tot dan toe ongezien realisme te verrijken. Op aanraden van eerwaarde Gosset stemt hij ermee in om een 27-jarige Chinees te ontmoeten die tijdelijk in Brussel woonde om er schilder- en beeldhouwkunst te studeren. Het gaat om de jonge beeldhouwer Tchang Tchong-Jen die een cultureel, artistiek en politiek beeld van zijn land zal schetsen dat de tekenaar nooit had kunnen bevroeden, een openbaring die Hergés ogen wijd opent. Hij verwerkt meteen alle informatie die zijn Aziatische mentor hem heeft bezorgd en zet die nauwgezet om, zowel op grafisch als op verhalend vlak.

Hergé heeft die inbreng van Tchang ook nooit ontkend, integendeel zelfs: “Het was ten tijde van De blauwe Lotus dat ik een nieuwe wereld ontdekte.” (Numa SADOUL, Tintin et moi - Entretiens avec Hergé, Doornik, Casterman, 1989).

Het resultaat? Een meesterwerk, een van de beste albums ooit, met de mooiste cover. Dankzij deze bijzondere episode in zijn leven wordt Hergé zich bewust van het belang van onderzoek en het terzijde schuiven van clichés. We kunnen terecht spreken van een periode voor en na De blauwe Lotus.

In 1937 bezet Japan Noordoost-China. De grote westerse mogendheden verdelen het land in invloedszones die bekend staan als internationale concessies.

Kuifjes omzwervingen brengen hem van de Britse sector, met de cynische Dawson als hoofdcommissaris van de politie, via Chinees grondgebied naar de Japanse militaire bezettingszone.

Ook al komt hij terecht in een cultuur die hem vreemd is, toch vecht Kuifje in De blauwe Lotus tegen onrechtvaardigheid en tegen de onverdraagzaamheid van zijn ‘soortgenoten’ tegen de autochtone bevolking. Hij kiest resoluut de kant van die laatsten. Dezelfde moed en standvastigheid legt hij aan de dag tegenover de Japanners die de Chinese bevolking in de bezette gebieden tot slaaf hebben gemaakt. Vanaf pagina 19 tot het einde van het album draagt Kuifje Chinese kleding, niet zozeer om niet op te vallen maar om zich te integreren.

Kuifje redt een jongetje wiens familie tijdens de internationale repressie werd afgeslacht (een vergelding voor de opstand tegen de Europese delegaties tijdens de Boksersoorlog van 1900) van de verdrinkingsdood. Dat is dus het moment waarop hij kennismaakt met de jonge Tchang Tchong-jen. Hij zal hem nooit vergeten.

Wanneer Kuifje zijn nieuwe vriend Tchang vertelt dat Europeanen slechts een karikaturale opvatting hebben van de Chinese zeden en gewoonten, barst de jongen, al is hij nog zo wereldwijs, meteen in lachen uit.

Wanneer de jonge Tchang huilend het woord neemt, verbeeldt hij de duizendjarige poëzie van het land, ooit gekend als het Hemelse Rijk. Kuifje, die het niet gewend is emoties op die manier te tonen, toont zich daarna even emotioneel als zijn vriend. Met de poëtische woorden van Wang Jen-Ghie, stevig geworteld in extreem oriëntalisme, wordt de scène van het langverwachte afscheid afgesloten.